گونهشناسی منابع تاریخی در قرآن کریم
Authors
Abstract:
گونهشناسی منابع تاریخی در قرآن کریم[1] علی بیات* سید روح‌الله پرهیزکاری** چکیده به میزان تنوع و تعدد منابع و آثار تاریخی به جای مانده از رویدادهای گذشتۀ تاریخی، امکان بازشناسی رویدادها و نیز تبیین تغییرات و تحولات آنها فراهم می‌‌آید. به طورکلی منابع تاریخی بر مبنای تولید در سیر زمانی تاریخ حیات بشری به ترتیب به پنج نوع: باستان‌شناسی، تصویری ـ ترسیمی، شفاهی، اسناد (به معنای خاص) و کتابی تقسیم می‌شوند. از آن‌جا که قرآن کریم همچون دیگر کتب آسمانی به بعضی رویدادها و موضوع‌های تاریخی اشاره کرده، بجاست با بررسی آیات ناظر به موضوع‌های تاریخی و نیز مراجعه به کتب متعدد تفسیری و تاریخی به این مسئله پاسخ داد که آیا داده‌های تاریخی قرآن جز منبع وحی ـ که بحث و بررسی خاص و مستقلی می‌طلبد ـ مستند به منابع مذکور هست یا نه و اگر هست به کدام؟ این نوشتارِ تحقیقی ـ اکتشافی روشن می‌سازد که تنها سه نوعِ نخستِ منابع، مورد استناد قرآن قرار گرفته‌اند و در چرایی آن نیز احتمالاتی مطرح شده است. [1]. تاریخ دریافت: 19/11/1393؛ تاریخ پذیرش: 27/02/1394. * دانشیار دانشگاه تهران، گروه تاریخ و تمدن ملل اسلامی، تهران، ایران. [email protected] ** دانش‌آموخته حوزه علمیه و دانشجوی دکتری تاریخ و تمدن اسلامی دانشگاه معارف اسلامی، گروه تاریخ و تمدن اسلامی، قم، ایران. [email protected]
similar resources
مبانی رویکرد تاریخی در تفسیر قرآن کریم
قرآن کریم دارای آیات تاریخی فراوانی است که، توجه به تاریخ عصر جاهلی و شناخت شرایط عصر نزول و حوادث صدر اسلام در فهم و تفسیر بسیاری از آیات آن از ضرورت و اهمیت فراوانی برخوردار است. در واقع، آگاهی از تاریخ که قرآن به گونه‌ای اشاره وار از آن یاد کرده، موجب روشنی مفاهیم آیات مربوط به این نوع می‌گردد؛ شناخت آداب و رسوم مختلف عصر جاهلی مانند آداب و رسوم عبادی و مناسک حج، آداب و رسوم اجتماعی و خانواد...
full textگونهشناسی جای‌نام‌ها در جغرافیای تاریخی ایران
نام‌ها به تأثیر از عوامل گوناگون بر یک مکان جغرافیایی اطلاق می‌شوند و ریشه در نام موضوعات گوناگون دارند. جای‌نام‌ها با هویت ملی و پیشینة تاریخی یک جامعه و سرزمین در ارتباط هستند؛ نام ها جزئیاتی از فرهنگ و تاریخ و ادبیات یک منطقه را با خود منتقل می‌کنند و مانند تحولات و رویدادهای سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی، بیان‌کنندة اهداف، گرایش‌ها، بینش، عملکرد افراد، گروه‌ها و جوامع یک سرزمین هستند. از...
full textساختار هندسی آیات تاریخی قرآن کریم
آیات تاریخی، بخش قابل توجهی از آیات قرآن را به خود اختصاص داده اند و در عین حال، از توجه بایسته دور ماندهاند. این که مراد از آیات تاریخی چیست، گستره توزیع و فراوانی آن در قرآن به چه صورت است و این که چه طبقه بندی از این آیات میتوان ارایه داد و اساسا این که وجه تمایز این دسته آیات از آیات دیگر قرآن چیست؛ سوالاتی است که ضرورت این موضوع را تبیین میکند. در این مقاله برانیم تا به تدوین نمایه جامع...
full textمنابع فرهنگ متعالی از منظر قرآن کریم
اصلاح فرهنگ موجود و تلاش برای ایجاد فرهنگ مطلوب لازمة هر گونه برنامه تحوّل‌آفرین برای رشد بشر است و یکی از مهم‌ترین گام‌ها در این زمینه بکارگیری منابع مناسب برای تأثیر در فرهنگ می‌باشد. این پژوهش با روش تحلیلی ـ استنباطی جهت استنباط از قرآن کریم و با مطالعة کتابخانه‌ای جهت بهره‌گیری از دیدگاه‌های برخی از صاحب‌نظران در زمینة فرهنگ و مفسّران قرآن کریم به گونهشناسی منابع فرهنگ مطلوب از دیدگاه این ک...
full textمعناشناسی تاریخی و فرهنگی سَبیل در قرآن کریم
سَبیل پُرکاربرد‌‌ترین واژۀ متعلّق به حوزۀ معنایی راه در عصر نزول است و به دلیل کاربرد در سیاقهای متنوع گاه از نگاه عالمان مسلمان بر 14 معنای مختلف حمل شده است. مروری بر منابع لغوی و تفسیری گویای آن است که عالمان مسلمان اطلاع چندانی از فرایند ساخت و مؤلفههای معنایی سبیل و ویژگیهای این نوع از راه در بافت نزول نداشتهاند. در مطالعۀ حاضر با هدف جبران این خلأ مطالعاتی میکوشیم با بهره‌گیری از روشها...
full textMy Resources
Journal title
volume 1 issue 18
pages 7- 33
publication date 2015-07
By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.
No Keywords
Hosted on Doprax cloud platform doprax.com
copyright © 2015-2023